چین کار ساخت یک رصدخانه بزرگ نجومی را در فلات چینگخَی-تبت آغاز کرده است؛ طرحی که هدف آن تقویت توان این کشور در کاوشهای کیهانی و جبران خلأ زیرساختهای نجومی داخلی عنوان شده است. این پروژه شامل ساخت تلسکوپ زیرمیلیمتری ۱۵ متری شوشَنموچانگ (XSMT) است که در ارتفاع ۴۸۰۰ متری از سطح دریا و در استان چینگخَی احداث میشود و تکمیل آن تا سال ۲۰۲۷ برنامهریزی شده است.
تلسکوپ جدید برای رصد طولموجهای زیرمیلیمتری (۰.۱ تا ۱ میلیمتر) طراحی شده؛ طولموجهایی که امکان مطالعه پدیدههایی چون حرکت غبارهای میانستارهای، توزیع گازهای مولکولی و مراحل شکلگیری و تکامل ستارگان را فراهم میآورد؛ اموری که با نور مرئی یا مادونقرمز نزدیک قابل مشاهده نیستند. به گفته پژوهشگران، محل انتخابشده که به «بام جهان» شهرت دارد، به دلیل ارتفاع زیاد، شرایط پایدار جوی و رطوبت اندک، محیطی ایدهآل برای این نوع مشاهدات محسوب میشود.
چین تاکنون فاقد تجهیزات بومی و عملیاتی در زمینه نجوم زیرمیلیمتری بوده و این رصدخانه نخستین گام جدی در این حوزه است. انتظار میرود پس از بهرهبرداری، این تلسکوپ به شبکه بینالمللی تلسکوپ افق رویداد (Event Horizon Telescope) بپیوندد؛ شبکهای جهانی که همچون تلسکوپی هماندازه زمین عمل میکند و نقش مهمی در تصویربرداری از سیاهچالهها دارد. این پروژه نه تنها پژوهشهای مرزی چین در نجوم را پشتیبانی خواهد کرد، بلکه جایگاه بینالمللی این کشور در عرصه علوم فضایی را نیز ارتقا میدهد.
